Dân văn phòng với đặc thù làm việc hàng giờ liên tục, ít vận động, thường hay mắc các bệnh lý đau cột sống thắt lưng, đau vai gáy, cùng với việc sử dụng máy tính gây ra bệnh lý hội chứng ống cổ tay. Biểu hiện với nhiều mức độ từ nhẹ cho đến các hạn chế vận động cột sống, thậm chí là di chứng tàn tật. Gián tiếp làm giảm chất lượng cuộc sống, giảm năng suất lao động và tăng gánh nặng chi phí y tế.
Dưới đây là bệnh lý xương khớp thường gặp nhất của dân văn phòng.

Bệnh cơ xương khớp: đau lưng cấp

            Đau lưng cấp là hội chứng do đau khu trú trong khoảng từ ngang mức thắt lưng đến nếp lằn mông là một hội chứng xương khớp hay gặp nhất, có khoảng 65-80% những người trưởng thành trong cộng đồng có đau cột sống thắt lưng cấp tính hoặc từng đợt một vài lần trong cuộc đời và khoảng 10% số này bị chuyển thành đau CSTL mạn tính. Những người làm việc văn phòng có yếu tố nguy cơ cao bị đau lưng cấp do ít vận động, ngồi lâu một tư thế gây ra quá trình đau mỏi cơ.

            Biểu hiện:

• Đau lưng khu trú hoặc đau dọc theo cột sống, đau lan rộng từ lưng sang hông hoặc/ và xuống mông và các chi. Đau thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Đột ngột đau hoặc đau nghiêm trọng hơn sau khi nhấc vật nặng, ngồi lâu một chỗ hoặc nằm bất động trên giường. Đau nhiều hơn vào buổi sáng kèm theo cứng lưng
• Trong thời gian gần đây tình trạng toàn thân không thay đổi, không sốt, không có các rối loạn chức năng thuộc bất cứ cơ quan nào (dạ dày, ruột, sản phụ khoa, phế quản-phổi...) mới xuất hiện; không có các biểu hiện đau vùng cột sống khác: lưng, cổ, sườn, khớp khác...
• X quang cột sống thắt lưng bình thường hoặc có các triệu chứng của thoái hóa. 

            Phòng ngừa như thế nào?

• Các hoạt động thể dục nhịp điệu thường xuyên có thể tăng sức mạnh và độ bền ở lưng. Đi bộ và bơi lội là những lựa chọn tốt. 
• Duy trì cân nặng hợp lý. Thừa cân làm căng cơ lưng. Nếu bạn đang thừa cân, giảm cân có thể ngăn ngừa đau lưng.
• Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đau thắt lưng. Nguy cơ tăng lên theo số lượng thuốc hút mỗi ngày, vì vậy bỏ thuốc lá sẽ giúp giảm nguy cơ này.

Bệnh cơ xương khớp: đau vai gáy

            Đau vai gáy là khi cơ vùng vai gáy bị cơ cứng, co thắt giảm tưới máu vùng đầu cổ, gây đau và hạn chế vận động vùng cổ. Những người làm việc văn phòng do ngồi lâu một tư thế làm cho các cơ vùng cổ co liên tục giữ thăng bằng, tình trạng này kéo dài dẫn đến cơ bị đau mỏi nặng hơn là thoái hóa cột sống cổ và thoát vị đĩa đệm cột sống cổ gây ra cơn đau lan xuống dọc cánh tay

nguồn ảnh: internet

            Đau vai gáy có những biểu hiện sau:

• Đau xuất hiện khi làm việc nặng hoặc khi ngồi lâu một tư thế, ngồi tư thế sai
• Đau có tính chất cơ học: đau khi vận động, giảm khi nghỉ ngơi và khi nằm
• Hạn chế vận động cột sống cổ
• Nhiều trường hợp có có cứng cơ làm bệnh nhân đau liên tục

            Phòng ngừa như thế nào?

• Tư thế đúng: Khi đứng và ngồi, hãy đảm bảo vai tạo với hông thành 1 đường thẳng
• Thường xuyên nghỉ giải lao. Nếu bạn di chuyển xa hoặc làm việc nhiều giờ bên máy tính, hãy đứng dậy, đi lại và vươn vai và cổ.
• Điều chỉnh bàn, ghế và máy tính của bạn sao cho màn hình ngang tầm mắt. 
• Nếu bạn hút thuốc, hãy bỏ thuốc lá. Hút thuốc có thể khiến bạn có nguy cơ bị đau cổ cao hơn.
• Tránh mang những túi nặng có dây đai qua vai. Trọng lượng có thể làm căng cổ của bạn.
• Ngủ ở tư thế đúng. Đầu và cổ của bạn phải thẳng hàng với cơ thể. Dùng một chiếc gối nhỏ kê dưới cổ

Bệnh cơ xương khớp: hội chứng ống cổ tay

nguồn ảnh: internet

            Là tình trạng dây thần kinh giữa bị chèn ép khi đi ngang qua ống cổ tay, gây đau, tê, giảm hoặc mất cảm giác, nặng hơn là teo cơ, yếu cơ, giảm chức năng vận động của vùng bàn tay thuộc chi phối của dây thần kinh giữa.
            Dân văn phòng làm việc với máy tính nhiều, cổ tay tỳ lên bàn chuột máy tính và bàn phím nhiều làm cho ống cổ tay bị chèn ép. Ống cổ tay được tạo bởi mạc giữ gân gấp và các vách chung quanh là bờ của các xương cổ tay là một ống kém đàn hồi, khi bị chèn ép gây tăng áp lực trong ống cổ tay thì thần kinh giữa là thành phần bị ảnh hưởng gây nên tình trạng tê và đau. 

            Biểu hiện:

• Cảm thấy ngứa ran và tê ở ngón tay hoặc bàn tay. Thông thường ngón cái và ngón trỏ, ngón giữa hoặc ngón đeo nhẫn, không bị ở ngón út. Bạn có thể cảm thấy như bị điện giật ở những ngón tay này. Cảm giác tê bì có thể lan từ cổ tay lên cánh tay của bạn. Những triệu chứng này thường xảy ra khi lái xe, dùng điện thoại hoặc có thể xảy ra cả khi ngủ gây mất ngủ.
• Tình trạng kéo dài dẫn yếu tay và làm rơi đồ vật do bàn tay bị tê hoặc yếu các cơ của ngón tay cái, những cơ này được chi phối bởi dây thần kinh giữa.

            Phòng ngừa như thế nào?

• Giảm lực và thả lỏng bàn tay nhất là khi sử dụng chuột máy tính kéo dài
• Tránh uốn cong cổ tay lên hoặc xuống. Tốt nhất là một vị trí thoải mái ở giữa. Giữ bàn phím của bạn cao bằng khuỷu tay hoặc thấp hơn một chút.
• Cải thiện tư thế ngồi. Tư thế không đúng sẽ hướng vai về phía trước, làm ngắn cơ cổ và vai của bạn và nén các dây thần kinh ở cổ. Điều này có thể ảnh hưởng đến cổ tay, ngón tay và bàn tay, và có thể gây đau cổ.
• Thay đổi chuột máy tính. Đảm bảo rằng chuột máy tính của bạn thoải mái và không làm mỏi cổ tay.
• Giữ ấm bàn tay. Nhiều trường hợp bị đau và cứng tay nếu làm việc trong môi trường lạnh. Nếu bạn không thể kiểm soát nhiệt độ tại nơi làm việc, hãy đeo găng tay để giữ ấm cho bàn tay và cổ tay của bạn.

Tài liệu tham khảo:
1.    Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh Cơ Xương Khớp – Bộ Y Tế 2016
2.    https://www.mayoclinic.org/symptom-checker/low-back-pain-in-adults-adult
3.    https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/carpal-tunnel syndrome
4.    https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/neck-pain/symptoms-causes

Bác Sỹ: Phạm Ngọc Dương

Khoa Cơ xương khớp - Bệnh viện Bạch Mai