Hiểu về Alzheimer

9 lợi ích của chẩn đoán sớm bệnh Alzheimer

23/05/2023

Alzheimer, một thể bệnh sa sút trí tuệ mang lại nhiều gánh nặng cho bệnh nhân, gia đình và xã hội. Việc chẩn đoán sớm bệnh giúp giảm đi những ảnh hưởng không tốt về sức khỏe, tinh thần và kinh tế. Sau đây, hãy cùng tìm hiểu 9 lợi ích của việc chẩn đoán sớm Alzheimer.

Đối với người bệnh

1. Chẩn đoán sớm giúp có cơ hội điều trị tốt hơn

Chẩn đoán, tiếp cận sớm với điều trị, các dịch vụ hỗ trợ có thể giúp cho bệnh nhân kiểm soát tốt tình trạng bệnh, kéo dài thời gian sống độc lập và duy trì chất lượng cuộc sống cho bản thân, gia đình và người chăm sóc. Ở giai đoạn đầu của bệnh, chất lượng cuộc sống tốt có thể duy trì trong vài năm. Biết được kết quả chẩn đoán sớm khi bệnh nhân vẫn còn khả năng nhận thức giúp họ có thể lựa chọn các phương pháp điều trị, hỗ trợ/chăm sóc, các kế hoạch pháp lý, tài chính trong tương lai và sớm bày tỏ mong muốn của họ với các thành viên trong gia đình.

Chẩn đoán sớm bệnh góp phần giúp bệnh nhân sa sút trí tuệ nâng cao chất lượng cuộc sống hơn

Chẩn đoán sớm bệnh góp phần giúp bệnh nhân sa sút trí tuệ nâng cao chất lượng cuộc sống hơn

Khi được chẩn đoán sớm, bệnh nhân có thể tiếp cận với các phương pháp điều trị sẵn có. Từ đó, giúp bệnh nhân cải thiện nhận thức và nâng cao chất lượng cuộc sống. Phân tích của US claims trên 8995 bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer mới được chẩn đoán ở độ tuổi 65–100, phân vào nhóm được điều trị và không được điều trị. Sau khi kiểm soát các bệnh đi kèm, nhóm được điều trị có khả năng sống sót tốt hơn và tỷ lệ nhập viện thấp hơn 20%.

2. Tiết kiệm chi phí điều trị cho người bệnh

Chẩn đoán sớm giúp tiết kiệm chi phí y tế và chăm sóc về lâu dài cho cả người bệnh và gia đình. Trong số tất cả những bệnh nhân Alzheimer ở Mỹ hiện tại, nếu được chẩn đoán sớm ở giai đoạn suy giảm nhận thức nhẹ, trước khi mất trí nhớ, thì tổng cộng sẽ tiết kiệm được khoảng 7 nghìn tỷ đô la* chi phí chăm sóc sức khỏe về lâu dài.

3. Chủ động hơn trong việc đưa ra các quyết định

Các bác sĩ và nhân viên y tế cho rằng chẩn đoán sớm mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân Alzheimer và gia đình họ. Về mặt lý thuyết, chẩn đoán bệnh Alzheimer kịp thời giúp gia đình bệnh nhân lập kế hoạch và chuẩn bị cho tương lai sớm hơn. Trước khi bước vào giai đoạn mất trí nhớ, khi vẫn còn khả năng nhận thức, bệnh nhân có thể hiểu được những gì đang xảy ra và đưa ra quyết định và lựa chọn các biện pháp chăm sóc, điều trị trong tương lai cũng như các quyết định về tài chính và pháp lý.

Người chăm sóc cũng có thể lập kế hoạch cho việc chăm sóc, tìm kiếm thêm các nguồn hỗ trợ bên ngoài, lập kế hoạch tài chính, các vấn đề pháp lý.

4. Có nhiều thời gian để lên kế hoạch cho tương lai

Bạn sẽ muốn ai là người đưa ra quyết định thay cho bạn trong trường hợp bạn không còn khả năng ra quyết định nữa? Chẩn đoán bệnh sớm hơn cũng cho phép bạn cởi mở và chia sẻ với gia đình, những người có thể hỗ trợ bạn trong từng giai đoạn bệnh. Điều này có thể giúp bạn yên tâm hơn, giảm bớt gánh nặng cho các thành viên trong gia đình và tránh được những bất đồng.

Lập kế hoạch trước cho phép bạn thể hiện mong muốn của mình về các quyết định pháp lý, tài chính ở cuối đời. Bạn và gia đình bạn sẽ có thể xem xét và cập nhật các tài liệu pháp lý, thảo luận về tài chính và tài sản, xác định những biện pháp chăm sóc sức khỏe bạn ưu tiên. Bạn cũng có thể có cách giải quyết trước các vấn đề về an toàn có thể xảy ra, chẳng hạn như lái xe hoặc đi lạc.

5. Có thể tập trung vào những gì quan trọng hơn

Việc được bác sĩ kiểm tra có thể giúp xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng. Nếu bệnh Alzheimer là nguyên nhân, chẩn đoán sớm sẽ cho phép bạn dành ưu tiên sớm hơn cho việc chăm sóc sức khỏe của bản thân, ví dụ như: thay đổi lối sống, kiểm soát huyết áp, ngừng hút thuốc, tăng cường vận động, tập thể dục và duy trì hoạt động tinh thần và xã hội,... Những điều này có thể giúp bạn duy trì chức năng nhận thức lâu hơn.

Chẩn đoán sớm cho phép bạn đặt mức độ ưu tiên dựa trên những điều quan trọng đối với bạn, chẳng hạn như theo đuổi mục tiêu mới hoặc đi du lịch, quyết định khi nào ngừng làm việc.

Chẩn đoán sớm giúp người bệnh có thể tập trung vào những điều quan trọng hơn

Chẩn đoán sớm giúp người bệnh có thể tập trung vào những điều quan trọng hơn

Đối với người chăm sóc

6. Có thời gian để điều chỉnh cho phù hợp với sự thay đổi về thể chất, tâm trạng, tính cách của người thân bị Alzheimer

Những người chăm sóc chia sẻ rằng kết quả chẩn đoán sa sút trí tuệ như là một xác nhận cho những nghi ngờ của họ hoặc thậm chí như một sự giải tỏa. Điều này cho thấy những lo lắng và khó khăn mà người chăm sóc phải chịu đựng trước khi có chẩn đoán, họ đã phải đối mặt với những thay đổi của bệnh nhân trong một khoảng thời gian đáng kể.

Sự chậm trễ trong chẩn đoán có thể kéo dài cảm giác không chắc chắn và hiểu lầm. Trước khi có chẩn đoán bệnh, những thay đổi bất thường về hành vi của người bệnh được xem là thực hiện một cách có chủ đích. Những thay đổi về hành vi này, có tác động tiêu cực đến mối quan hệ vợ chồng và làm tăng gánh nặng cho người chăm sóc. Việc biết được kết quả chẩn đoán là một điều kiện quan trọng để hiểu rõ hơn về các triệu chứng này, và điều chỉnh các hành động của người chăm sóc cho phù hợp.

7. Có thời gian để làm quen với vị trí của người chăm sóc

Việc xác định chính xác bệnh cũng là một bước xác định vai trò của người chăm sóc. Vai trò này có thể được xem là một ''nghề nghiệp'' bao gồm ba giai đoạn: tiếp nhận hoặc thích nghi với vai trò, thực hiện vai trò và từ bỏ vai trò.

Trong giai đoạn tiếp nhận vai trò, người chăm sóc phải học cách thích nghi với những thay đổi của người thân. Chẩn đoán bệnh Alzheimer sớm tạo cơ hội bắt đầu quá trình thích ứng này kịp thời, mặc dù không rõ giai đoạn này kéo dài bao lâu. Bước đầu tiên trong quá trình thích nghi là những người chăm sóc được phép bày tỏ cảm giác mất mát và đau buồn. Sau đó, họ phải học cách đương đầu với những mất mát và những vấn đề mà họ gặp phải. Những người chăm sóc đã mô tả những thay đổi tích cực trong cuộc sống của họ bên cạnh những khó khăn liên quan đến một số bệnh khác. Những thay đổi tích cực này góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, tinh thần, gia tăng sức mạnh và cải thiện các mối quan hệ cá nhân.

8. Ít gặp các vấn đề về tâm lý như lo âu và trầm cảm hơn

Chẩn đoán sớm cho phép người chăm sóc có thời gian thích ứng với những thay đổi về hoạt động, tâm trạng và tính cách có thể xảy ra với người thân bị Alzheimer và chuẩn bị cho quá trình thay đổi sang vai trò người chăm sóc. Người ta đã chứng minh rằng những người chăm sóc có khả năng thích nghi tốt hơn sẽ cảm thấy bản thân có năng lực chăm sóc hơn và ít gặp phải các vấn đề tâm lý hơn như lo lắng và trầm cảm.

Chẩn đoán bệnh sớm giúp những người chăm sóc ít gặp phải các vấn đề tâm lý hơn

Chẩn đoán bệnh sớm giúp những người chăm sóc ít gặp phải các vấn đề tâm lý hơn 

Một số dịch vụ hỗ trợ tiên tiến dành cho người chăm sóc đã cho thấy hiệu quả của việc chẩn đoán sớm trong việc trì hoãn việc đưa người bệnh sa sút trí tuệ vào cơ sở điều trị, bao gồm các chương trình hỗ trợ chăm sóc ban ngày và các phòng khám thần kinh. Một nghiên cứu đoàn hệ phân tích tỷ lệ sống của 970 bệnh nhân sa sút trí tuệ (bao gồm 663 bệnh nhân sa sút trí tuệ do Alzheimer) đến khám tại một phòng khám Thần kinh tại Pháp. Kết quả cho thấy những người có thời gian từ khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng đến lần khám đầu tiên ngắn hơn thì có tỷ lệ sống cao hơn.

Đối với xã hội

9. Giảm chi phí điều trị bệnh Alzheimer nói chung

Gánh nặng kinh tế của chứng mất trí nhớ Alzheimer trải rộng trên ba lĩnh vực chính: chăm sóc sức khỏe, an sinh xã hội và chăm sóc không chính thức, với phần lớn chi phí thuộc về những người chăm sóc không chính thức. Tại Vương quốc Anh, chi phí chăm sóc sức khỏe chủ yếu liên quan đến Dịch vụ Y tế Quốc gia và do việc nhập viện của những người mắc Alzheimer. Chi phí an sinh xã hội liên quan đến các dịch vụ như viện dưỡng lão, chăm sóc tại gia và chăm sóc thay thế. Chi phí chăm sóc không chính thức đến từ việc thành viên trong gia đình chăm sóc cho người thân bị Alzheimer.

Đối với một người mắc bệnh sa sút trí tuệ, phần lớn gánh nặng chi phí chăm sóc do gia đình và người chăm sóc gánh chịu, túc là chi phí chăm sóc không chính thức.

Tại Anh, tổng chi phí dành cho chứng sa sút trí tuệ, trong đó 2/3 trường hợp mắc Alzheimer, được ước tính là hơn 26 tỷ bảng Anh, trong đó chi phí chăm sóc không chính thức chiếm 11,6 tỷ bảng Anh (44,2%), an sinh xã hội 10,3 tỷ bảng Anh (39,0%) và chăm sóc sức khỏe £4,3 tỷ (16,4%).

Chẩn đoán bệnh sớm giúp giảm bớt chi phí cho bệnh sa sút trí tuệ

Chẩn đoán bệnh sớm giúp giảm bớt chi phí cho bệnh sa sút trí tuệ

Nghiên cứu về bệnh Alzheimer của Vương quốc Anh và Văn phòng Kinh tế Y tế đã phát triển một mô hình kinh tế để kiểm tra tác động của việc trì hoãn sự khởi phát của chứng sa sút trí tuệ. Trong mô hình, biện pháp can thiệp trì hoãn sự khởi phát từ 2 đến 5 năm và bắt đầu vào năm 2020. Kết quả cho thấy nếu sự khởi phát của chứng mất trí nhớ Alzheimer bị trì hoãn 2 năm kể từ năm 2020 thì sẽ có ít hơn 184.000 người mắc chứng mất trí nhớ và có ít hơn 156.000 người chăm sóc vào năm 2030, với chi phí chăm sóc giảm đáng kể. Nếu thời gian khởi phát có thể bị trì hoãn sau 5 năm thì sẽ có ít hơn 469.000 (36%) người mắc chứng mất trí nhớ Alzheimer và ít hơn 399.000 (36%) người chăm sóc vào năm 2030.

Qua bài viết này mong rằng bạn đọc sẽ có thêm thông tin về bệnh Alzheimer cũng như những lợi ích của việc chẩn đoán sớm bệnh từ đó tìm ra hướng điều trị phù hợp.

Tài liệu tham khảo:

  1. Rasmussen J, Langerman H. Alzheimer’s disease–why we need early diagnosis. Degenerative neurological and neuromuscular disease. 2019 Dec 24:123-30.
  2. Alzheimer's Association (2020). Why Get Checked? Alzheimer’s Disease and Dementia. Available at: https://www.alz.org/alzheimers-dementia/diagnosis/why-get-checked.
  3. Dubois B, Padovani A, Scheltens P, Rossi A, Dell’Agnello G. Timely diagnosis for Alzheimer’s disease: a literature review on benefits and challenges. Journal of Alzheimer's disease. 2016 Jan 1;49(3):617-31.
  4. Alzheimer Society of Canada. (n.d.). The 10 benefits of early diagnosis. Available at: https://alzheimer.ca/en/about-dementia/do-i-have-dementia/how-get-tested-dementia/10-benefits-early-diagnosis.
  5. De Vugt ME, Verhey FR. The impact of early dementia diagnosis and intervention on informal caregivers. Progress in neurobiology. 2013 Nov 1;110:54-62.
  6. Reitz C. Genetic diagnosis and prognosis of Alzheimer’s disease: challenges and opportunities. Expert review of molecular diagnostics. 2015 Mar 4;15(3):339-48.
Chia sẻ: